Mgogoro wa Uanaume

Makala imeandwika na Tony Reinke

Mwandishi Mkuu, desiringGod.org

Mwigizaji Emma Thompson, 58, hivi majuzi alizungumza juu ya mtayarishaji wa sinema, na anayedaiwa kuwa mwindaji wa wanawake, Harvey Weinstein, akisema yeye ni ncha tu ya janga la Hollywood. Wanaume wanaotumia vibaya mamlaka yao kulazimisha matamanio ya kingono kwa wanawake wasio na uwezo ni, asema, ni “mgogoro wa uanaume” wa utamaduni wetu.

Ni tumbusi wengine wangapi wanaozunguka hoteli za Hollywood?

"Wengi," Thompson alisema. "Labda sio kwa kiwango hicho. Je! ni lazima wote wawe wabaya kama yeye ili kuhesabika? Je, inahesabika tu ikiwa kweli umefanya hivyo kwa mamia ya wanawake? Au ina hesabika kumfanyia mwanamke mmoja mara moja?

Hii ni sehemu ya ulimwengu wetu - ulimwengu wa wanawake - tangu zamani.

Habari nyingi za hivi punde zinatuacha na maswali. Je, kashfa ya Weinstein hivi karibuni italipuka na kuwa kashfa ya kiwango cha Kanisa Katoliki kwa Hollywood? Je, athari hizi zitaendelea kusikika kwa umbali gani? Je, wakuu wangapi wenye nguvu wa Hollywood watafichuliwa na kuhusishwa? Na je, ni kwa namna gani Weinstein, ambaye alikemewa kwa muda mrefu kwa unyanyasaji wake wa kijinsia, alipataje makazi mashuhuri katika siasa za kiliberali kwa muda mrefu huu?

Mwaka jana ulionyesha wazi kwamba wanaume wenye dhambi wenye ushawishi na mamlaka mara nyingi huchukua fursa kuwanyanyasa wanawake ambao hawana — na ni tatizo kwa wakuu wenye nguvu zaidi upande wa kulia, na sasa ni wazi tatizo kwa wakuu wenye nguvu zaidi upande wa kushoto. Ni mgogoro wa uanaume kwa wote.

Na, kama Thompson alivyosema, imekuwapo tangu zamani.

Daudi na Bathsheba

Hadithi ya mtayarishaji wa filamu mwenye uwezo wa juu aliyemwalika mwigizaji mtarajiwa kwenye chumba chake cha hoteli, wakati fulani akiingia bafuni, akiibuka akivaa joho, akiomba kukandwa (au mbaya zaidi), inapaswa kutufanya tuwe na wasiwasi. Lakini hadithi hii sio mpya.

Katika toleo lake lenye sifa mbaya sana, tunasoma kuhusu Mfalme Daudi na matumizi yake mabaya ya mamlaka, na unyanyasaji wake kwa mwanamke (2 Samweli 11:1–12:23).

Akiwa amesimama juu ya paa yake, akitazama chini juu ya jiji alilokuwa akilitawala, Daudi alimuona mwanamke anayeoga. Alichoona katika uchi wa Bathsheba haikuwa mwanamke mwishoni mwa siku ndefu akioga kwa mapovu ya kustarehesha kama sehemu ya urahisi wake wa kila siku au faraja yake ya kujituliza. Kama mwanamke mwingine yeyote wa Kiyahudi muumini, Bathsheba inaelekea alioga mara moja kwa mwezi, hitaji la kiibada, tendo la imani lililo lingana na mzunguko wake maalum wa kibaiolojia (ona 2 Samweli 11:4).

Kimsingi, kile Daudi alichoona ni kitendo cha Bathsheba cha utii mtakatifu kwa amri ya Mungu, sehemu muhimu ya imani na usafi wake, kwani ilikuwa ni sehemu ya urejesho wa upatikanaji wake wa kingono kwa mumewe — mume ambaye kwa sasa yuko mbali kupigana vita vya mfalme.

Daudi anageuza wakati huu wa faragha sana kwa Bathsheba kuwa wakati wa udadisi wa tamaa na fantasia inayoongoza kwenye kujiridhisha kwake mwenyewe.

Ni aina ya hadithi ambayo inapaswa kutufanya sote tukose raha.

Tunajua hadithi ya aibu inaelekea wapi — kutoka kwa kuona kwa tamaa, hadi matumizi mabaya ya mamlaka yake ya kifalme kumwita kwenye jumba lake la kifalme, kisha kitanda chake, na kisha shida zote: mimba, mauaji ya mumewe, kifo cha matokeo ya mtoto, na msukosuko wa kifamilia ambao ungeiandama nyumba ya Daudi mwenyewe kama matokeo — dhambi moja iliyochangiwa na dhambi inayofuata iliyochangiwa na dhambi inayofuata, yote yakisababisha msururu wa matokeo.

Mgogoro wa uanaume leo unatokana na wanaume kutoelewa uzuri wa utiifu wa mwanamke kwa wito wa Mungu. Kila mwanamke lazima alindwe katika utiifu wake kwa mpango wa Mungu.

Dhambi

Kinachofanya msiba huu wote kuwa wazi zaidi ni maelezo ya kina tunayopewa juu ya kuvunjika na toba ya Daudi baada ya "kuwekwa hadharani" kwa uovu wake. Akitumia mithali ya uwindaji, nabii Nathani anafungua macho ya Daudi kujiona kama mwizi mwenye ubinafsi wa raha isiyo halali (2 Samweli 12:1–15). Wakati huu ni wa tamaa na uingiliaji mkubwa kadri inavyoweza kufikiriwa, dhambi ya msingi ya mwanadamu inayojirudia katika nafasi ya unyonyaji iliyochezwa na kina Weinstein wa Hollywood na watangazaji wa vipindi vya mazungumzo vya kihafidhina wa New York City.

Zaidi ya hayo, tunapata Zaburi kamili kutoka kwa Daudi akielezea maungamo yake usoni mwake mbele za Mungu ambaye amemkosea. Hapo Daudi anaungama kwamba dhambi yake iko “mbele yangu daima.” Ametenda dhambi dhidi ya mwanamke, dhambi dhidi ya mume wake, dhambi dhidi ya jeshi lake, na dhambi dhidi ya ufalme wake. Na hata hivyo, yote hayo yanazidiwa kwa mbali na kosa lake dhidi ya Mungu. Daudi anakiri katika maombi,“Nimekutenda dhambi Wewe peke yako, na kufanya yaliyo maovu machoni pako” (Zaburi 51:3–4).

Daudi kumtazama Bathsheba kwa tamaa ilikuwa dhambi dhidi ya Mungu kwa sababu, miongoni mwa sababu nyingine, alikuwa akimnyanyasa katika utii wake kwa Mungu. Bathsheba alikuwa akimfuata Mungu. Alikuwa akiishi katika wakati ambapo utii ulihitaji kujitunza. Na ilikuwa katika wakati huu ambapo Daudi aliona fursa yake ya kumtumia kwa ajili ya kujiridhisha mwenyewe.

Daudi alipofushwa na tamaa yake kutokana na kumwona mwanamke anayemheshimu Mungu. Kushindwa kwake kwa uanaume (kwa kweli, kushindwa kwake kama mtawala) kulikuwa katika kushindwa kulinda utii wa Bathsheba kwa Mungu. Na hili ndilo kiini cha mgogoro wetu wa uanaume leo: wanaume ambao ubinafsi wao hauwezi kufahamu uzuri mtakatifu wa tendo la mwanamke la utiifu kwa wito wa Mungu juu ya maisha yake. Iwe ni mwigizaji ambaye Mungu amemwita na amempa karama ya kuigiza, au mwanamke aliyepewa karama na Mungu kuimba na kuigiza jukwaani, au mwanamke anayefanya kazi chini ya mamlaka ya bosi wa kiume mwenye nguvu, kila mwanamke lazima alindwe kwa utiifu wake kwa mpango wa Mungu kwa maisha yake.

Ndani yake tunaweza kutumaini kufufuka kwa uanaume wa utukufu ambao Mungu alikusudia — wanaume waliokusudiwa kutoa na kujitolea kwa faida ya wengine.

Uanaume wa Kweli

Iwe ni makasisi wa Kikatoliki, watangazaji wakubwa wa luninga, wakurugenzi wa Hollywood, mamlaka ya kiume katika mazoezi ya viungo vya wanawake, au nyadhifa nyingine zozote za mamlaka ya kiume, bado kuna mzozo wa nguvu za kiume - shida ya kujua kwamba uanaume wa kweli ni kujitolea kwa ajili ya manufaa na ustawi wa wanawake.

Tumeitwa kuwafundisha wavulana wetu kwamba wasichana katika shule zao wanaishi maisha yao mbele za Mungu, na inaelekea wameitwa kuwa wake za wanaume wengine. Tunapaswa kuendelea kuwaambia wanaume waliooa kuwa mke wako si mali yako, bali ni wa Mungu, alindwe na kutunzwa anapotimiza utii wake wa uaminifu kwa Mungu wake.

Mgogoro huu wa nguvu za kiume ni hadithi ya zamani — janga la zamani — tangu zamani. Inatoa pigo kubwa kwa watu wa pande zote kushoto na kulia. Na sisi sote wanaume tungenaswa bila tumaini katika dhambi hii, kama hangekuwa Mfalme mwingine, mkubwa kuliko Daudi, ambaye angeweza kukutana na mwanamke dhaifu kwenye kisima cha mbali, si kumtumia vibaya, bali kumpa shangwe ya milele.

Ndani yake bado tunaweza kutumaini kufufuka kwa uanaume wa utukufu ambao Mungu alikusudia — wanaume hawakuwa na nia ya kuchukua, lakini kutoa. Wanaume wasiozingatia kujiridhisha wao wenyewe tu binafsi, lakini wako tayari kujitolea kwa faida yake.